ХХІ ғасырдағы Қазақстан Республикасындағы экологиялық зерттеулер мен ашылулар
ХХІ ғасырдағы Қазақстандағы экологиялық зерттеулердің маңызды бағыттары мен кейбір жетістіктерін атап өтуге болады:
Каспий теңізінің экологиялық жағдайының зерттелуі: Каспий теңізінің ластануы, биоалуантүрліліктің өзгеруі, балық шаруашылығына әсері жөніндегі зерттеулер жүргізіліп, олардың нәтижелері экологиялық басқару шешімдерін қабылдауға пайдаланылуда. Бұл зерттеулерде нақты бір "ашылулар" емес, теңіз экожүйесі туралы білімнің кеңеюі және оның күйін бағалаудың жақсаруы байқалады.
Арал теңізінің экологиялық апаттың салдарларын зерттеу: Арал теңізінің кебуінің экологиялық, экономикалық және әлеуметтік салдары зерттеліп, оның зардаптарын азайту жолдары іздестірілуде. Бұл жерде де нақты бір "ашылулардан" гөрі, апаттың ауқымы мен зардаптары туралы толық мағлұматтың жиналуы маңызды.
Шөлейттену процестерінің зерттелуі: Қазақстанның шөлейттенуге бейім аймақтарында жер деградациясының себептері мен салдары зерттеліп, топырақтың деградациясын азайту және экожүйені қалпына келтіру бойынша ұсыныстар жасалуда.
Биоалуантүрліліктің сақталуы және мониторингі: Қазақстанның биоалуантүрлілігін зерттеу, сирек кездесетін және жойылып бара жатқан түрлерді қорғау бойынша жұмыстар жүргізілуде. Мұнда жаңа түрлердің ашылуы немесе белгілі түрлердің экологиялық ерекшеліктерінің анықталуы сияқты жекелеген "ашылулар" болуы мүмкін.
Экологиялық зерттеулер: Экологиялық әртүрлілікті зерттеу: "Биосфера" және "Экологиялық мониторинг" жобалары аясында Сейітқазы Қожахметов және Қанат Ысқақов секілді эколог ғалымдар Қазақстанның биоәртүрлілігін қорғау және зерттеу бағытында жұмыс істейді. Бұл жобалар елдің экожүйелерін қорғауға бағытталған.
Биоиндикаторлар: Ермек Әбілқасымов бастаған топ биоиндикаторлар ретінде өсімдіктер мен жануарларды зерттеп, оларды экожүйелердің денсаулығын бағалау үшін қолдануда.
Полялық зерттеулер – табиғи ортада экосистемалардың құрылымы мен динамикасын зерттеу.
Модельдеу – экосистемалық процестерді математикалық модельдермен зерттеу.
Лабораториялық зерттеулер - өсімдіктер мен жануарлардың экологиялық реакцияларын бақылау.
Географиялық ақпарат жүйелері (ГАЖ) – экологиялық мәліметтерді жинау және талдау.
Сенсорлық технологиялар – қоршаған ортаны мониторингтеу үшін датчиктер мен спутниктік суреттерді пайдалану.
Қазақстан Республикасындағы экологиялық зерттеулер мен ашылуларға үлес қосқан ғалымдар:
Бақтияр Момынов – экологиялық мониторинг және табиғат қорғау әдістерін зерттеген.
Аманжол Сариев - экология мен биоресурстарды басқару мәселелерінде үлкен үлес қосқан.
Серік Нұрмолдин – экосистемалардың динамикасы мен табиғат қорғау стратегияларын зерттеді.
Надежда Шин – өсімдіктер экологиясы мен флораны зерттеген.